Mopani Farmers Association Agroecology Hub e Limpopo yinyika ndzetelo wa agroecology eka kutlula 100 wa vantshwa lembe na lembe. Xitshembiso Mabunda, murimi na agroecologist loyi a faneleke, u langutela hub na ndzetelo.
Tinhlokomhaka ta ndzetelo ti katsa ku lulamisela misava, ku hlayisa mbewu, ku hlayisa, ku byala nhova, ku cheleta, ku endla manyoro, ku paka na ku xavisa exikarhi ka tinhlokomhaka tin’wana. Hub yikombisa mbuyelo wa agroecology tani hi maendlelo ya vurimi kuhambana na maendlelo ya vurimi bya ti indasitiri lawa ya titshegeke ngopfu hi ti khemikhali tofana na swidlaya switsotswana. Votala va swidlaya switsotswana leswi swo endliwa swina khombo naswona swina mbuyelo wo onha eka rihanyo ra vanhu na mbango.
Makhombo ya rihanyo lawa ya fambelanaka na swidlaya switsotswana leswi endliweke ya katsa ku kavanyeteka ka tihomoni, chefu ya byongo na fambiselo ra misiha, khensa, swiphiqo swa ngati na misiha xikan’we na vuyelo bya ku velekiwa na ku veleka. Hiku tirhisa agroecology, van’wamapurasi va dyondzisiwa swin’wana swa ntumbuluko eka swidlaya switsotswana leswingana chefu kufana naku byala swimilani swofana na marigold, assyllum, fenell na coriander kuva va tirhana na switsotswana ematshan’wini yo tirhisa swidlaya switsotswana swa synthetic.
Van’wamapurasi lava endlaka agroecology ava humesi swakudya leswinga na rihanyo ntsena, kambe swibyariwa swa vona na swona swinandzika ku antswa na swona! “Vanhu va kota ku hambanyisa, ntsena hi nantswo ntsena, ku hambana exikarhi ka swibyariwa sweswo leswi byariwaka hiku tirhisa maendlelo ya agroecology na leswinga hlangana na ti khemikhali leti tirhisiwaka tani hi xiphemu xa maendlelo ya vurimi bya ti indasitiri,” ku vula Alice Tivani kusuka eka Mopani Farmers Association.
Van’wamapurasi vatlhela va dyondzisiwa hiku hlengeleta manyoro na nchuluko wa tihomu leswi pfunaka loko ku endliwa manyoro ya mati. Loko va tshoveriwa, van’wamapurasi vanga tlhela va phamela tihomu ta vona hi switirhisiwa swihi na swihi leswinga tirhisiwiki.
Exikarhi ka agroecology i maendlelo yo hlayisa mbewu ya mbewu ya ndzhavuko na ya ndzhavuko. Eka hub ya Mopani Farmers Association, van’wamapurasi va dyondzisiwa maendlelo yo hlayisa mbewu kufana na ndlela yo omisa mbewu, ndlela yo tirhisa nkuma ku hlayisa mbewu xikan’we na ndlela yo hlayisa kahle mbewu eka saka kumbe eka xigwitsirisi lexi pfalekeke.
Nhlangano wa Van’wamapurasi wa Mopani wu languta agroecology tani hi goza ra nkoka ro pfumelelana na ku cinca ka maxelo. Tindlela ta ndzhavuko na ndzhavuko ta van’wamapurasi va vantima tive naswona ti fambisana swinene na mbango kutlula swivumbeko swa sweswi swa manguva lawa swa ti indasitiri ta vurimi. Afrika ri humesa nhlayo yitsongo ya CO2 na ku humesiwa kun’wana ka greenhouse, hambiswiritano Afrika i rin’wana ra Matiko-nkulu lama nga ekhombyeni swinene eka ku onhiwa hi ku cinca ka maxelo. Lexi i ku pfumaleka ka vululami lokukulu ka maxelo.
